Każdego dnia ludzki organizm potrzebuje energii, witamin i minerałów. Podstawowym źródłem cennych składników odżywczych jest dieta. Gdy czegoś w niej brakuje, pojawiają się niedobory, które skutkują osłabieniem organizmu, a na dłuższą metę – utratą zdrowia. Na szczęście można im zapobiegać! Sprawdź, jak pomaga w tym żywność ekologiczna.
Zapotrzebowanie na składniki odżywcze – dlaczego tak trudno je zaspokoić?
Przyczyny niskiego poziomu najważniejszych składników odżywczych w organizmie mogą być różne. Czasem wynika to ze stresu i przemęczenia, rzadziej stanowi skutek różnego rodzaju chorób, często niezdiagnozowanych lub niewłaściwie leczonych. Jednak najczęściej niedobory podstawowych składników odżywczych to wynik złej diety.
Zdarza się, że nawet prawidłowo skomponowany jadłospis nie zaspokaja dziennego zapotrzebowania na składniki odżywcze. Dzieje się tak, ponieważ współczesna produkcja żywności wykorzystuje różne procesy, które niszczą znaczny procent znajdujących się w jedzeniu składników odżywczych. Ponadto, stosowane w konwencjonalnym rolnictwie pestycydy i chemiczne środki ochrony roślin znacząco zubażają wartość żywności. Dostarczają za to szkodliwych substancji, które na dłuższą metę wywołują szkody w organizmie, a nawet zwiększają ryzyko rozwoju raka.
Z drugiej strony sklepowe półki uginają się od produktów, które ze zdrową żywnością mają niewiele wspólnego. Obfitujące w cukier i chemiczne polepszacze tabliczki czekolady i inne słodycze, smażone na głębokim tłuszczu chipsy, mrożone pizze – takie jedzenie dostarcza energii, ale nie składników odżywczych. W rezultacie mamy siłę na codzienne czynności, jednak organizm na dłuższą metę zmaga się z niedoborami.
Składniki odżywcze pilnie potrzebne! Czyli najczęstsze niedobory Polaków
Niedobór najważniejszych składników odżywczych zmienia funkcje i procesy organizmu na poziomie komórkowym – najbardziej podstawowym, odpowiedzialnym za prawidłowe działanie całego organizmu. O ile jednak niektóre można uzupełnić stosunkowo prosto, o tyle część z nich tracimy bardzo łatwo, za to ich uzupełnienie okazuje się trudne i wymagające.
Ze względu na klimat, ale też specyfikę życia i charakterystykę kuchni i gotowanie, Polacy są szczególnie narażeni na niedobór konkretnych składników odżywczych.
Witamina D
Według szacunków z niedoborem tego ważnego składnika odżywczego zmaga się nawet połowa Polaków. Niewystarczające stężenie witaminy D w organizmie przyczynia się m.in. do rozwoju krzywicy i osteoporozy, wysokiego ciśnienia, obniżenia nastroju i osłabienia odporności. Wprawdzie największą dawkę naturalnej witaminy D dostarcza skóra poprzez syntezę promieni słonecznych, jednak niedobór tego jednego z najważniejszych składników odżywczych można też uzupełnić. Witaminę D znajdziesz w tłustych rybach, żółtkach jaj, mleku, ale też produktach takich jak np. grzyby.
Magnez
Stres, przemęczenie, picie zbyt dużej ilości kawy i herbaty oraz alkoholu, ale też spożywanie dużej ilości wysoko przetworzonej żywności – to najczęstsze przyczyny niedoboru magnezu u Polaków. Tymczasem ten najważniejszy składnik odżywczy odpowiada za prawidłową pracę układu nerwowego i mózgu, serca i mięśni, wchłanianie wapnia itp. Dobrym źródłem magnezu są banany z ekologicznych upraw, pomidory, pestki, ziarna i nasiona, a także rośliny strączkowe, orzechy i warzywa liściaste.
Witamina B12
W tabeli składników odżywczych witamina B12 zajmuje bardzo ważne miejsce. Z jej niedoborem mogą zmagać się weganie i wegetarianie, a także osoby, które mięsa za bardzo nie lubią i jedzą go mało. Witamina B12 odgrywa ważną rolę w produkcji krwinek czerwonych, fragmentów DNA oraz wspiera pracę układu nerwowego. Niestety, nie znajdziesz jej w produktach pochodzenia roślinnego, dlatego jeśli nie jesz mięsa, pomyśl o suplementacji.
Wapń
Prawidłowe wchłanianie wapnia wymaga innych składników odżywczych, m.in. wspomnianej witaminy D. Niedobór wapnia negatywnie wpływa na kości i układ krwionośny, może też wywoływać bóle mięśni, drętwienie kończyn oraz stany depresyjne. Podstawowym źródłem wapnia jest mleko i produkty mleczne, ale znajdziesz go też np. w brokułach, konserwach z łososia i nasionach. Wapń zawierają też niektóre zamienniki mięsa, np. tofu.
Żelazo
Najbardziej powszechny wśród kobiet i dzieci, niedobór żelaza objawia się osłabieniem, wypadaniem włosów, spadkiem odporności, a także apetytem na dziwne produkty. W tym wypadku również największym źródłem tego składnika odżywczego budulcowego jest mięso. Jednak cenne żelazo zawiera też fasola, tofu, ciemnozielone warzywa liściaste, a także niektóre musli i płatki.
Pomidor, banan, marchew – składniki odżywcze w ekologicznej żywności
Najlepszym źródłem najważniejszych składników odżywczych jest jedzenie z ekologicznych upraw. Pozbawione szkodliwych substancji, wytwarzane w zgodzie naturą, zachowuje swoje cenne właściwości i w zbilansowany sposób zaspokajają procentowe zapotrzebowanie na składniki odżywcze.
Analizując zawartość witamin i minerałów w owocach i warzywach, a także produktach takich jak kasze, ryż czy soczewica, nie musisz brać pod uwagę procentowej ich utraty powstałej w wyniku różnych procesów. Konserwowanie, rafinowanie, dodawanie sztucznych substancji – wszystko to znacznie zubaża wartość żywności. Produkowane w sposób bliższy natury, jedzenie ekologiczne musi zawierać minimum 95% składników uzyskanych z rolnictwa spełniającego restrykcyjne unijne wymogi.
Jedną z ważnych zasad rolnictwa ekologicznego jest zapewnienie zdrowia (w tym opieki weterynaryjnej) zwierzętom, a roślinom wysokiej jakości gleby eksploatowanej zgodnie z naturalnymi cyklami przyrody. Zabronione jest m.in. stosowanie kuracji antybiotykowych u zwierząt hodowlanych.
Liczne badania wykazały, że skład żywności ekologicznej różni się od jedzenia uzyskanego drogą konwencjonalną. Na przykład produkty pochodzenia zwierzęcego wyróżniają się znacznie wyższą zawartością wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Z kolei warzywa wykazują wyższą zawartość witaminy C oraz zwiększoną aktywność antyoksydacyjną. Właśnie dlatego specjaliści zalecają jej spożywanie m.in. w profilaktyce przeciwnowotworowej.
Niezaspokojone zapotrzebowanie na składniki odżywcze… co robić?
Żywność ekologiczna pokrywa zapotrzebowanie na składniki odżywcze znacznie lepiej niż jedzenie z rolnictwa i hodowli konwencjonalnych. Pamiętaj jednak, że na niektóre niedobory dieta nie ma wpływu. Jeśli więc czujesz, że Twój organizm czegoś potrzebuje, porozmawiaj z lekarzem. Ogromne znaczenie ma też regularne wykonywanie badania krwi, które może wstępnie wskazać na pewne nieprawidłowości.
Źródło:Buczkowska M., Gadomska J., Sadowski T. Ekologiczna żywność jako czynnik sprzyjający zdrowiu [w:] „Prob. Hig. Epidemiol.” 2014, 95, s. 556-560.